Nuna tamakkerlugu pilersaarusiorneq

2009-imi kommuninik aaqqissuusseqqinnerup kingorna nuna tamakkerlugu pilersaarusiorneq pillugu nalunaarusiat paasissutissallu allat naleqquttut.

  1. Kommunit pilersaarusiorneranni Namminersorlutik Oqartussat soqutigisaannut takussutissiaq – 2015"
  • Kommunimi pilersaarusiornermi Namminersorlutik Oqartussat soqutigisaasa pingaarutillit paasineqarnissaat.
  1. Nuna tamakkerlugu pilersaarusiornermi nassuiaasiorneq 2016 - Ataqatigiissaarineq pisariaqartitaq
  • Pisortat ingerlataasa ingerlalluartut ukkatarinerat pilersaarusiornermilu pingaarnersiuineq.
  • Namminersorlutik Oqartussat kommunillu akornanni sulissanik avitsisinnaaneq pillugu isumaliutersuutit.
  1. Nuna tamakkerlugu pilersaarusiornermut nassuiaat 2017 - Suleqatigiinneq pisariaqartinneqartoq
  • Susassaqartut akimorlugit suleqatigiinnerup pingaaruteqassusia oqimaaqatigiissaakkamik ineriartortitsineq eqqarsaatigalugu.
  • Inoqarfinnut tunngatillugu annertusisamik uuttuutit isumalluutillu pillugit pingasunik teqeqqulik, tamatumani inuussutissarsiornikkut, inuttut aamma inuiaqatigiittut nukissatigut isumalluutit eqqarsaatigalugit.
  1. SDG 2030-oqaluuserisaq aamma pilersaarusiornermut inatsimmik nutarterineq
  • SDG 2030 oqaluuserisaq aallaavigalugu piujuaannartitsineq tunngavigalugu pilersaarusiornermut inatsimmik nutarterinermik aamma nunaminertanik aqutsinermi suleriaatsinik pisariillisaanermik atuineq.

Kalaallit Nunaannut nuna tamakkerlugu pilersaarutit nassuiaataat

  1. Nuna tamakkerlugu pilersaarusiamut nassuiaat 2009
  • Kalaallit Nunaanni sanaartukkatigut pilersaarusiorneq pillugu pingaarnerusumik pilersaarut.
  • Attaveqaasersuutinik, inoqarfinnik, pinngortitami isumalluutinik aamma avatangiisitigut pissutsinik ineriartortitsinermi najoqqutassat.
  • Inoqarfiit pillugit nassuiaat:
    • Illoqarfiit: Inoqarfiit anginerpaat annertuumik atortulersuutilllit aamma kiffartuussivillit (assersuutigalugu Nuuk, Sisimiut, Ilulissat).
    • Tøndebyer (?): Illoqarfiit akunnattumik angissusillit illoqarfiit anginerusut atortulersuutaannik kiffartuussiviinillu pisariaqartitsisut.
    • Inuiaqatigiit mikisut: Inoqarfiit mikinerusut nunalerinermik aalisarnermillu tunngasutigut atuuffillit.
    • Illuaqqat sunngiffimmi atortut: Primært til fritidsformål, ikke permanent ophold. Sunngiffimmi siunertanut atortut, ataavartumik najugaqarfissatuunngitsoq.
  1. Nuna tamakkerlugu pilersaarusiamut nassuiaat 2018
  • 2009-imi nassuiaammik nutarterineq, piujuartitsineq, silap pissusaata allanngorneranik sumiiffinnilu ineriartortitsineq pingaarnerutillugit.
  • Sumiiffinni assigiinngitsuni pinngortitamilu isumalluutinik ineriartortitsinissamut periaatsit.

Nuna tamakkerlugu pilersaarummut nassuiaat 2023-imik nutarterineq

  1. Taaguutinik aamma inoqarfiit immikkoortiternerinut tunngatillugu allannguutit
  • Illoqarfiit nunaqarfiillu taaguutaat allanngortinneqarpoq inoqarfiit atorneqalerluni, assigiiaartumik eqqortumillu taaguusersuinissaq pilersinniarlugu.
  • Inoqarfiit immikkoortunut pingasunut aggorneqarput angissuseq atuuffiilu aallaavigalugit.
    • Inoqarfiit anginerusut (1000 sinnerlugit innuttallit): Illoqarfiit anginerusut annertuumik attaveqaasersuutinik kiffartuussinermillu peqarfiusut.
    • Inoqarfiit akunnattumik angissusillit (500-1000 akornanni innuttallit): Nunaqarfiit kiffartuussinermik akunnattumik peqarfiusut ineriartornissamullu periarfissallit.
    • Inoqarfiit mikinerusut (500 ataallugit innuttallit): Nunaqarfiit mikinerusut imaluunniit nunaqarfiit killilimmik attaveqaasersuuteqarfiullutillu killilimmillu kiffartuussinermik peqarfiusut.
  1. Allannguinermut pissutaasut
  • Assigiissaarineq eqqorluaanerlu: Illoqarfik nunaqarfillu nalornisitsisinnaapput angissuseq atuuffillu tunngavigalugit.
  • Piujuartitsineq tunngavigalugu pilersaarusiorneq: Inoqarfiit angissutsimikkut atuuffeqarnermikkullu nikerarput, tamannalu siunnerfilimmik pilersaarusiornissamut iluaqutaavoq.
  • Atuuffiit pillugit erseqqinnerusumik paasinninneq: Nunaqarfik sanaartukkat atuuffiillu pillugit sunniutaat aallaavigalugit isigineqarsinnaapput.
  1. Allannguutip kinguneqaatissai
  • Pisortat pappiaraataanni pilersaarutaannilu siunissamut atatillugu "inoqarfik" taaguutitut atorneqassaaq.
  • Allannguutip tamatuma Kalaallit Nunaata alimasinnerusumut inoqarfinnillu piujuartitsinermik tunngavilimmik ineriartornera ikorfartussavaa.

Asimut tunngatillugu nuna tamakkerlugu peqqussut (2011-imeersoq)

  • Asi pillugu kommuni aqutsinissaminni malittarisassaat.
  • Nuna tamakkerlugu peqqussutikkut asi nunaminertanut assigiinngitsut tallimanut aggorneqarpoq:
    • K: Sunngiffimmi illuaqqanut aasarsiortarfinnullu immikkoortut.
    • L: Immikkoortut immikkut ittumik sunngiffimmi atorneqarsinnaasut.
    • M: Immikkoortut nunalerinermut, imaani atuinermut il.il. immikkoortitat
    • N: Immikkoortut teknikkeqarfiusut aamma atassuteqaasersuuteqarfiusut.
    • O: Nunap immikkoortortai sanaartorfigeqqusaanngitsut (assersuutigalugu nunap immikkoortortai atorneqanngitsut, ivikkat nakkutigineqanngitsut, inuilaarsuaq).

Nunap immikkoortuini ineriartortitsinermut Suleriaaseq (RUS)

  • Kommunimut pilersaarummit qulequttat tulluartut pillugit anguniakkat suliniutissallu allaaserai, soorlu inuussutissarsiorneq, takornariaqarneq, aalisarneq aatsitassarsiornerlu.
  • Ineriartortitsinissamut periusissiaq kommunip anguniagaanut qanittumik atassuteqarpoq, nunassittarneq nussornerlu sunniiffigisinnaallugit.

Pinngortitaleriffiup pinngortitamik eqqissisimatitsinisamut tunngasut atuuttut pillugit nunap assiginik ingerlaavartumik nutarterisarpoq:

Areas Important to Wildlife view database - Overview

Nunatta Katersugaasiviata kulturikkut kingornussat nalunaarsukkat, ilanngullugit qanganitsat eriagisassat pillugit nunap assigi ingerlaavartumik nutartertarpai Kalaallit Nunaannilu qanganitsat eriagisassat illersornissaat pillugu sinaakkutissat nalinginnaasut aalajangersartarlugit. https://kort.nunagis.gl/portal/apps/webappviewer/index.html?id=846d76c73c044ffc9b8fc8c26bf9be6b

Nunat aqqi

Oqaasileriffiup Kalaallit Nunaanni nunat aqqi ingerlaavartumik nalunaarsortarpai, tamannalu pingaarutilinnik arlalinnik pissuteqarpoq:

  1. Kulturikkut eriagisassat tammatsaaliorneqarnissaat uppernarsaasersorneqarnissaallu
    Kalaallit Nunaanni Nunat aqqi nunap kulturikkut kingornussaanut pingaaruteqarput. Amerlasuutigt oqaluttuarisaanermut, nunap suatungaanut, aamma amerlasuutigut oqaatsit isumaannut tunngasunik ilaqartarput, siusinnerusukkut inuunermut atassuteqarlutik, taakku nunamik paasinninnerannik atuinerannillu. Nunat aqqinik nalunaarsuinikkut Oqaasileriffiup qulakkeerpaa tamakku pillugit kulturikkut kingornussat siunissami kinguaariinnit pigineqaannarnissaat.
  2. Oqaatsinik attassiinnarneq ineriartortitsinerlu
    Kalaallit oqaasii, kalaallisut, nunat aqqinut qanittumik atassuteqarput, nunallu aqqi amerlaqisut nunap qanoq issusianik kalaallit paasinnittariaasianik oqaatiginnittarnerinillu ilaqarput.  Nunat aqqinik nalunaarsuillunilu eriaginninnikkut qulakkeerneqassaaq oqaatsit pigiinnarneqarnissaat atorneqaannarnissaallu, ingammik nunat aqqi qangarsuaq oqaatsinit oqaloriaasiusimasumillu aallaaveqakkajummata.
  3. Nunap immikkoortuini sumiiffinnik paasinninnerup pitsaanerulersinnera
    Nunat aqqi paasissutissanik pingaarutilinnik nunap ilaani sumiiffinnut aalajangersimasunut, oqaluttuarisaanermut, pinngortitami isumalluutinut innuttaasunullu tunniussisarput. Assersuutigalugu nunap aqqata nalunaarsinnaavaa, tamanna pinialunnermut, aalisarnermut inoqarfittulluunniit atassuteqarnera. Tamanna ilisimassallugu pingaaruteqarpoq innuttaasunut nutaaliaasunut ilisimatusartunullu, Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaaneranik pinngortitaanillu ilisimatusartunut.
  4. Paasisaqarneq assigiissaarinerlu
    Kalaallit Nunaanni sumiiffippassuaqarpoq, aqqit sumiorpaluutsinik sunnerneqarsimasut imaluunniit sumiiffik aalajangersimasoq arlalinnik taaguuteqartoq. Oqaasileriffiup qulakkiissavaa, aaqqissuussaasumik assigiissaartumillu nunat aqqinik nalunaarsuinissaq atuinissarlu. Tamanna pisortaqarfiit innuttaasullu akornanni attaveqaqatigiinnissaannik oqilisaassaaq sumiiffiillu eqqortumik ilisarinissaat anguneqassalluni.
  5. Inuiaassutsikkut ilisarnaatit siuarsarnissaat
    Nunat aqqi Kalaallit inuiaassutsikkut kinaassusiata kulturiatalu imminut ataqatigiinneranut attuumassuteqarput. Kalaallit nunaanni nunat aqqinik nalunaarsuinikkut aserfallatsaaliuinikkullu ikorfartorneqassaaq kalaallit inuiannut atasutut misigisimanerup nukittuujunissaa. Innuttaasut avatangiisillu akornanni qilerutit nukittorsarnissaannut tamanna iluaqutaassaaq.
  6. Pisortatigoortumik atuuffia
    Nunat aqqinik nalunaarsuineq pisortatigoortumik kalaallinut inuiaqatigiinnut ilaatinneqassaaq. Tamatuma periarfississavaa pisortat suliniaqatigiiffiillu nunat aqqinik eqqortumik atuinissaat paasissutissani pisortatigoortuni, nunap assigini pilersaarutinilu, tamakkulu nunap isumalluutaanik attaveqaasersuutaanillu aqutsilluarnissamut pingaaruteqarput.

Ataatsimut isigalugu nunat aqqinik ataavartumik nalunaarsuineq suliassaavoq pingaarutilik kalaallit oqaasiinik kulturiannillu pigisaqaannarnissamut siuarsaanissamullu qulakkeerinnittoq, kiisalu nunap aaqqissuussaalluartumik aqunneqarnissaa, oqaluttuarisaaneq kulturikkullu tunuliaquttat ataqqillugit.

https://nunataqqi.gl/